آب شیرین چیست؟ اگر از بالای جو، به کره زمین نگاه کنید می بینید که بخش زیادی از کره زمین را آب تشکیل داده است. منابع آب بر روی کره زمین عبارت هستند از: دریاها، اقیانوس ها، آب های زیر زمینی، دریاچه ها و رودخانه ها، شاید اگر یک موجود فضایی از بالای زمین رد شود، هیچگاه به ذهنش خطور نکند که با وجود این همه آب بر روی سطح کره زمین، ساکنان آن مشکلی مانند کم آبی داشته باشند! اما متاسفانه مشکل کم آبی نه تنها بر روی کره زمین وجود دارد بلکه با افزایش جمعیت و رشد صنعت، نیاز به این ماده حیاتی روز به روز زیادتر هم می شود.
آب شیرین
اگر از بالای جو، به کره زمین نگاه کنید می بینید که بخش زیادی از کره زمین را آب تشکیل داده است. منابع آب بر روی کره زمین عبارت هستند از: دریاها، اقیانوس ها، آب های زیر زمینی، دریاچه ها و رودخانه ها، شاید اگر یک موجود فضایی از بالای زمین رد شود، هیچگاه به ذهنش خطور نکند که با وجود این همه آب بر روی سطح کره زمین، ساکنان آن مشکلی مانند کم آبی داشته باشند! اما متاسفانه مشکل کم آبی نه تنها بر روی کره زمین وجود دارد بلکه با افزایش جمعیت و رشد صنعت، نیاز به این ماده حیاتی روز به روز زیادتر هم می شود.
اگر چه بیش از۷۰ درصد از سطح کره ی زمین با آب پوشیده شده است اما کمتر از ۳ درصد از آن آب شیرین می باشد. از این مقدار ۷۹ درصد به قله های یخی تعلق دارد، ۲۰ درصد آن آب های زیر زمینی است که به راحتی قابل دسترسی نمی باشد و فقط ۱ درصد آن شامل دریاچه ها و رودخانه ها و چاه ها می باشند که به راحتی به دست می آید.
آب لوله کشی
امروزه در بسیاری از کشورهای جهان آب شرب به راحتی و با سیستم لوله کشی در اختیار مردم نمی باشد، و مردم باید آب آشامیدنی را با صرف هزینه های زیاد خریداری کنند و آب لوله کشی تنها برای مصارف شستشو و …… وجود دارد.
با توجه به ذخایر عظیم آب شور در دنیا یک راه تولید آب شیرین و بر طرف کردن نیاز روز افزون بشر به آب آشامیدنی، شیرین کردن آب های شور می باشد. به این فرایند نمک زدایی نیز گفته می شود.
فرایند نمک زدایی از اوایل دهه ۸۰ میلادی رونق پیدا کرد. در این فرایند از اسمز معکوس استفاده می شود. امروزه به علت کمبود آب در کشورهای عربی در خاورمیانه ، این کشورها اقدام به احداث واحدهای نمک زدایی کرده اند.
بزرگ ترین کارخانه نمک زدایی در جهان، کارخانه نمک زدایی جبل علی در امارات متحده عربی می باشد.
موارد استفاده از نمک زدایی :
تولید آب شیرین برای آشامیدن
تولید آب شیرین برای آبیاری مزارع
تولید نمک خوراکی
مسائلی که باید در نمک زدایی به آن توجه کرد
سهولت دسترسی :
در جایی که هیچ گونه نزولات آسمانی ارزشمندی نداریم و نزدیک به اقیانوس هستند، نمک زدایی می تواند یک راه حل مناسب برای کاهش فشار کمبود آب در نواحی باشد، اما برای نواحی دور از ساحل همچون مناطق داخلی قاره ها یا سرزمین های بلند نمک زدایی را حل مناسبی نیست. البته این نواحی با بزرگ ترین مشکلات کمبود آب هستند ولی در چنین مناطقی گاهی لازم است آب را تا ارتفاع ۲۰۰۰ متر و یا به طول ۱۶۰۰ کیلومتر از سواحل انتقال دهیم و چنین امری باعث برابری هزینه انتقال آب با شیرین کردن آن می شود. بنابراین در چنین مواردی انتقال آب شیرین از منابع طبیعی اقتصادی تر از شیرین کردن آب است.
نحوه تامین آب شور :
نحوه تامین آب شور ورودی تاثیر قابل ملاحظه ای بر زندگی موجودات دریایی دارد ولی در بسیاری از واحدهای نمک زدایی این موضوع مورد غفلت واقع شده است. تخمین زده می شود که ۹۰ درصد جانوران دریایی موجود در آب ورودی ، اعم از پلانکتون ها، تخم و لارو ماهی ها، در حین فرایند شیرین سازی از بین می رود. برای حل این مشکل یک راه حل وجود دارد و آن هم تامین آب مورد نیاز از طریق چاه های ساحلی است که فاقد جانوران دریایی هستند ولی این راه حل با افزایش هزینه ناشی از پمپاژ آب از چاه همراه است.
نوع مصرف آب
مسائل زیست محیطی
در همه واحدهای نمک زدایی، مسئله پساب شور خروجی مسئله مهم زیست محیطی است. برای به حداقل رساندن آثار زیان بار زیست محیطی بازگردان پساپ شور به دریاها آن را با جریان های دیگر آب، مثلا نیروگاه ها یا…… رقیق می کنند. پساب شور می تواند در بعضی از نواحی آسیب های جدی به محیط زیست وارد نماید.
انرژی :
امروزه سعی می شود از انرژی پاک مانند انرژی باد و انرژی خورشیدی برای شیرین کردن آب استفاده شود. همچنین نمک زدایی با انرژی هسته ای می تواند در مقیاس های بزرگ اقتصادی باشد.
آب شور یا شیرین
یکی از دلایل این است که اگر ما آب نمک بخوریم بیشتر تشنه می شویم در گیاهان نیز به همین دلیل نمی توان از آب شور استفاده کرد.
برای اطلاع از دلیل این امر باید ابتدا بدانیم پدیده اسمز چیست؟
در اسمز مواد از جایی که غلظت کمتر است به جایی که غلظت بیشتر است می روند، آب نمک غلظتش زیاد است پس آب را از بدن به سمت معده می کشد سپس با خود دفع می کند و ما تشنه تر می شویم. در گیاه نیز همین امر رخ می دهد، اگر آب مقطر هم بخوریم برعکس این اتفاق رخ می دهد.
اهمیت آب سالم
بسیاری از مشکلات بهداشتی کشورهای در حال پیشرفت، عدم برخورداری از آب آشامیدنی سالم است. از آنجایی که محور توسعه پایدار، انسان سالم است و سلامت انسان در گرو بهره مندی از آب آشامیدنی مطلوب می باشد بدون تامین آب سالم جایی برای سلامت مثبت و رفاه جامعه، وجود ندارد. آب از دو بعد بهداشتی و اقتصادی حائز اهمیت است.
از بعد اقتصادی به حرکت در آورنده چرخ صنعت و رونق بخش فعالیت کشاورزی است. از بعد بهداشتی آب با کیفیت، تضمین کننده سلامت انسان است. آب با شکل ظاهری و با وسعت محتوایی آن دنیای زنده دیگری است.
اگر چه از دید ما پنهان است، اما آب دارای آثار بسیار زیادی در حیات جانداران به ویژه انسان می باشد. آب آشامیدنی علاوه بر تامین مایع مورد نیاز بدن به مفهوم مطلق آن یعنیH2O، در بردارنده املاح و عناصر ضروری برای موجود زنده و انسان می باشد. کمبود پاره ای از آنها در آب ایجاد اختلال در بدن موجود زنده می کند و منجر به بروز برخی بیماری ها می شود.
موثرترین و پایدارترین فناوری ها
فقدان ید و فلوئور و ارتباط آنها با گواتر اندمیک و پوسیدگی دندان ها به ترتیب بیان کننده این اهمیت است. علاوه بر مواد شیمیایی، موجودات ذره بینی گوناگونی نیز در آب پیدا می شود که بعضی از آنها بیماری زا بوده و ایجاد بیماری های عفونی خطرناکی می کنند. به سازی آب رابطه مستقیم با کاهش بیماری های عفونی دارد. بطوریکه پس از تامین آب آشامیدنی سالم میزان مرگ از وبا ۷۴/۱ درصد، میزان مرگ از حصبه ۶۳/۳ درصد، میزان مرگ به علت اسهال خونی ۲۳/۱ درصد و میزان از بیماری اسهال ۴۲/۷ درصد کاهش یافت. بنابراین برنامه ریزی و هزینه در جهت تامین آب سالم سرمایه گذاری قابل توجهی برای آینده خواهد بود. تهیه و تامین آب آشامیدنی سالم سرمایه گذاری قابل توجهی برای آینده خواهد بود. تهیه و تامین آب آشامیدنی سالم برای جامعه یکی از موثرترین و پایدارترین فناوری ها برای ارتقا سلامت جامعه است.
کاربردهای آب
از همه ویژگی های آب می توان استفاده کرد
از یخ بستن آب می توان در سردخانه ها و تهیه آب خنک استفاده کرد.
از بخار آب می توان برای به حرکت در آوردن ماشین های بخار کمک گرفت.
استفاده از بخار آب در ماشین های بخار در قرن هیجد میلادی زمینه صنعتی شدن کشورها را به وجود آورد.
از حرکت آب می توان برای توربین های تولید برق و چرخ های اسیا استفاده کرد.
حلال بودن آب کاربردهای فراوان دارد.
می توان به شکل دقیق تر کاربردهای آب رد گیاهان، حیوان ها و انسان دید.
335 بازدید کل ، 1 امروز
